Witaj na blogu!
Witaj na moim blogu poświęconym mediom i reklamie. Znajdziesz tutaj wiele atykułów o tej tematyce. Mam nadzieję, że treści tutaj zamieszczone spodobaja Ci się i zostaniesz moim czytelnikiem na dłużej.
Zapraszam do lektury bloga!
Spróbujmy na podstawie poczynionych dotąd obserwacji na temat scenariusza, sztuki operatorskiej, aktorstwa, reżyserii itp. postawić hi-, potezę, w myśl której kluczowe znaczenie przypada w tuku kreacji filmowej wiązaniom realizacyjnym, czyli różnego typu współ- działaniom zachodzącym między poszczególnymi twórcami dzieła. IiSnymi słowy, porzucamy w tyift miejscu sumaryczną czy jak kto woli,addytywną koncepcję- autorstwa filmu (scenariusz + reżyseria + zdjęcia + aktorstwo*+ scenografi montaż itd.) na rzecz modelu i n’ t e r a k c y j n e g o. Model ten zamiast sumy pojedynczych udziałów stawia w centrum spłat rei 87 cji funkcjonalnych określających całokształt twórczych poczynań zespołu realizatorów tylko w procesie kreacji filmowej, ale i w samym dziele jako jego rezultacie.
Mistrzowie swojego fachu w rodzaju Claude’a Sauteta,Józefa Lejtesa, Ryszarda Ordyńskiego czy Anthony Glbbsa uratowali od klęski niejedno z takich chybionych dokonań, choć ich nazwiska z reguły nie figuruję w czołówkach filmów, w które zdołali tchnęć nowe życie.Status autora nle_ jest z góry zarezerwowany Kojila reżysera. Obojętnie czy”na on atałę ekipę7 ćzy~też dobiera sobie,za każdym razem nowych wśpółpracowników. Całego iftftliołu realizatorów. Z kolei oni^akże lokuję^ w filmie określone”*” twórcze aspiracje. Scenograf może więc być jedynie projektantem pewnej liczby filmowych scenerii i dekoracji albo „kierownikiem artystycznym” – autorem wizualnej koncepcji całości. Operator – zainteresowanym wyłęcznle stronę technlcznę rejestratorem zdjęć albo „reżyserem obrazu”.
W sztuce filmowej niezwykle zdarza sią spotkać rodzaj „odręcznego pisma” – niepowtarzalnego stylu powiedzmy twórcy zdjęć. Coś takiego jak oryginalny sposób oświetlenia czy kadrowania, albo jak owe sławne (od nazwiska operatora dokumentalisty Stanisława Niedbalskisgo) uchodzące na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych za świadectwo własnego oryginalnego stylu filmowca – niemal natychmiast staje się własnością ogółu i za sprawę kolejnych użyć rychło traci swój indywidualny charakter. ‚Osobiście (w domyśle własnoręcznie) albo pośrednio – tego typu przeciwstawienie nie odgrywa w filmie większej roli. Znakomicie wyraził to za pomocą zaskakująco odległego skojarzenia metaforycznego Wasilij Szukszyn, pisząc: „(…) ludzie, którzy chcą razem zrobić film, muszą działać jak spiskowcy: nieważne, kto będzie strzelał do księcia, odpowiadają wszyscy jednakowo, bo wszyscy chcą go zabić.
Autor wewnętrzny, czyli wpisane w film ,i ja” autorskie, stanowi pąłen napięć kons.trukt Symboliczny – wizerunek twórcy uwikłanego niejednokrotnie w Skomplikowane i nie dające się rozstrzygnąć związki z własnym dziełem. W ten’•dramatyczny’ splot więzi łączących autora i dzieło pozwalają niekiedy wniknąć wypowiedzi samych filmowców. 1 tak o „Lotnej” Andrzej Wajda powie, iż Jest Jedynym filmem,•który chciałby nakręcić ponownie. Fritz Lang wyzna po latach na tefrat „Metropolia”t„Nie lubię te- qo filmu o-fałszywej wymowie,nie akceptowałem Jej Już w trtfkcie realizacji”. A bardziej powściągliwy i nieskoty do autokrytycznych deklaracji Luis Bufiuel skomentuje swoje.nie zawsze udane filmy meksykańskie następująco: „Zdarzało mi się akceptować tematy, których sara bym nigdy nie wybrał i pracować z aktorami bardzo źle pasującymi do swoich ról. Jednakże, co często podkreślałem, nigdy nie ńakręciłem sceny przeciwnej mym przekonaniom, mojej moralności. Nic w tych nierównych filmach nie wydaje mi się niegodne”.
W obecnej dobie oświeconego absolutyzmu reżyserskiego zarówno badacz, jak i widz siłą rzeczy swoiście postrzegają pierwszorzędną rolę, jaka przypada w procesie twórczym” reżyserowi. „Ten film powstał za sprawą twórczego wysiłku wielu osób, choć do scallenia go doprowadziła tylko jedna” – taką formułą możrfa by opatrzyć przeważającą liczbfc współczesnych dzieł sztuki filmowej, których realizację podejmuje wieloosobowa ekipa, jednak- na miano głównego autora zasługuje tylko jeden człowiek – reżyser. Reżyseria staje się w takim ujęciu funkcją ogółu związków między poszczególnymi elemeńtami utworu filmowego. Reżyser zaś jest tym, który zafchowuje decydujący wpływ na całość konstrukcji wypowiedzi tll«owej» czyniąc ze współtworzących ją elementów jakość wyższego rządu. jJak powiada Ingmar Bergman: „Nakręcić film to zorganizować cały kosmos.
Dlatego też Tadeusę Konwicki mógł bez osobnych sygnałów innoautorskiego udziału włączyć do własnego filmu „Jak .daleko stąd, jak blisko” etiudę Stanisława Latałły „Święta Rodzina”, a japoński reżyser Kajiro Yamamoto – rozdzielić realizację zdjęć do filmu „Koń” między czterech operatorów, z których każdy nakręcił Jedną sekwencję opatrzoną kolejno tytułami: „Wiosna”, uLato”, „Jesień”, »Zima .Model interakcyjny wraz z należącą do niego integralnie koncepcją wiązań realizacyjnych pozwala opisywać filmowy proces twórczy w perspektywie jego rezultatu i ‚interpretować dzieło filmowe jako efekt wieloosobowego wysiłku ekipy realizatorów. Dodajmy na koniec, że model ten stawia również w odmiennym świetle kwestię właściwości stylu w utworze filmowym.
Zawarty w nim zbiór elementów widz stara się odczytać jako spójną znac2enioi0o cółość i dążenie to stanowi jeden z podstawowych warunków aktu komunikacji. Wielopoziomowa integralność tekstu jest cechą, która przesądza o sensownym lub bezsensownym charakterze przebiegających przez ekran obrazów i dźwięków. Ich ciągi podlegają regułom odmiennym niż reguły gramatyczne języka naturalnego. Moment spójności należy jednak do tych wyznaczników, które pozwalają rozpatrywać teksty werbalne i>teksty filmowe we wspólnej perspektywie komunikacyjnej. W projektowaniu i realizacji widowiska filmowego uczestniczy zazwyczaj wieloosobowa ekipa twórców, z których każdy indywidualnie bądź zespołowo wnosi swój wkład w jego powstanie.
W planie zewnątrztekstowym interakcja rozdziela się na dwa odrębne układy: autor – przekaz filmowy oraz przekaż filmowy widz. Rozdział czasoprzestrzennych okoliczności nadania i odbioru to sytuacja naturalna w filmowej praktyce komunikacyjnej i nie wymagająca szerszego komentarza. W samym procesie komunikowania czasoprzestrzenny dystans dzielący filmowego nadawcę i odbiorcę zostaje przezwyciężony dzięki pośrednictwu tekstu.W planie wewnątrztekstowym cały układ funkcjonuje natomiast dzięki specjalnie zaprojektowanej w utworze jedności relacji przyjmującej postać: podmiot filmowy – wypowiedź – adresat wirtualny.Twórca filmu i jego .odbiorca mogą więc żyć w całkiem różnych czasoprzestrzeniach i sytuacjach społecznych, a także być reprezentantami dalece odmiennych kultur.